تعیین چارچوب در حوزه طراحی پوشاک نمی‌تواند جوابگو باشد؛ نگاه کارشناس

 مهرانه افشار، در رابطه با مشکلات موجود در حوزه مد و لباس کشور و مغایرت آن با سیاست های وضع شده از سوی متولیان فرهنگی و پوشاک کشور، بیان کرد: واقعیت این است که درمورد لباس نمی توان به مردم دستور خاصی داد چراکه کشورهای دیگر هم، چنین کاری انجام نمی دهند و مد و لباس آن ها بدین شکل نیست. این در حالی است که در کشور ما،  طراحی لباس و پوشاک را می خواهند در قالب و چارچوب خاصی تعریف کنند، ولی واقعیت این است که این امر، تحقق پذیر نیست. چون تا جایی که لباس آسیبی به جامعه وارد نکند، یک مسئله کاملاً شخصی است. البته تاچه تعریفی برای آسیب داشته باشیم.

این مدرس طراحی لباس گفت: اگر در این حوزه، نگاهی به سایرکشورها داشته باشیم، می بینیم افراد، سبک لباسی خود را استفاده می کنند؛ به طوری که افراد محجبه کشورهای مسلمان به کامل ترین شکل ممکن، حجاب خود را رعایت می کنند و دیگر افرادی هم که مغایر با آن ها هستند و عقاید خاص خود را دارند آزادانه و در چارچوب، لباس می پوشند و هیچ کسی هم مزاحم کسی نیست. از اینرو، به نظر بنده، درمورد حوزه طراحی و پوشاک، فرمایشی و دستوری عمل کردن و چارچوب تعیین کردن نمی تواند جوابگو باشد.

افشار تصریح کرد: آن چه که یاد گرفته ایم و به صورت جامع شناسی به آن می پردازیم و یا در کشورهای مختلف و جامعه خود مشاهده می کنیم، این است که لباس، نزدیک ترین چیز به بدن انسان و مسئله ریشه داری است و به طور مستقیم، از طرز تفکر اشخاص سرچشمه می گیرد و درواقع، چیزی نیست که بتوانیم با چند نمایشگاه و کارگروه به آن پرداخت یا در قالب خاصی آنرا گنجاند، چون عملکرد مثبت نیست. مثلاً تصور کنید بنده از قبل، اسپانسر شده و سپس، به عنوان نفر اول برگزیده شوم و روی سِن بروم و چند تا عکس بگیرم و تبلیغ کنم. آیا چنین کارگروه هایی و نمایشگاه هایی می توانند مشکلات حوزه مد و لباس و پوشاک کشور را برطرف کنند؟!

او با اشاره به تفاوت ذائقه پوششی نسل جوان با نسل های گذشته تأکید کرد: درمورد انتخاب پوشاک نسل جدید باید گفت که اصلاً نمی توان از یک سنی به بعد برای آن ها قالب خاصی تعریف کرد و دستور داد که کجاها بروند، چه کاری انجام دهند و چه نوع لباس هایی بپوشند. چون اگرچه از کودکی تحت تأثیر خانواده هستند، ولی از سن خاصی به بعد، دیگر نمی توان برای آن ها دستوری عمل کرد. زیرا وقتی وارد جامعه می شوند تحت تأثیر دوستان و اطرافیان خود قرار می گیرند، شبکه های اجتماعی و… هم، روی انتخاب های آن ها تأثیر می گذارند و از این جا به بعد، کسی نمی‌تواند برای آن ها تعیین تکلیف کند که چه چیزی بپوشند و چگونه بپوشند و… از اینرو، اگر بخواهیم واقعیت جامعه را در نسل نوجوان و جوان ببینیم باید در بدنه جامعه برویم و لباس هایی که این نسل می پوشند را ببینیم. چون لباس ۴۰-۳۰ سال پیش، مورد علاقه و مطابق ذائقه و سلیقه  نسل نوجوان و جوان نیست.

این مدرس مد و لباس ادامه داد: این هزینه های گزاف برای چیست؟ برای کمک به مردم و احترام به سلیقه آن ها یا اجبار همه انسانهای صاحب اختیار به سمت چارچوب های نخ نما شده؟ واقعیت این است که نمی توان سبک و لباس دهه ۶۰-۵۰ را به نسل جدید، تحمیل کرد. بنده هم به عنوان یک مدرس که تمام چارچوب حجاب را رعایت می کنم، نمی توانم طبق یونیفرم خاصی لباس بپوشم چراکه قرار است اثرگذار باشم و با این وجود هم، نسل جدید از ما پیروی نمی کنند و الگوی آن ها نیستیم. چون جاذبه ای برایشان نداریم و نیازهای خود را در استایل ما جست و جو نمی کنند.

به گفته افشار، اگر قبلاً  معلمین تأثیرگذار بودند، درحال حاضر این تأثیرگذاری تقریباً به صفر رسیده است و استایل غالباً کلاسیک یک مدرس، به ندرت مطابق سبک و سلیقه دانش آموزان و دانشجویان است. به طور مثال؛ بنده، هنوز در مواقعی، از یکی از معلم های خودم که سبک کلاسیک و بسیار زیبایی داشت الگو می گیرم، ولی استایل من جذابیتی برای نسل جوان ندارد و سبک های آن ها اغلب، گرانچ و پانک و…است و در انتخاب لباس، نگاهشان به دنیا و سبک های متداول و جذاب است. برخلاف ما که عمدتاً معیارمان پوشش اطرافیان بوده است. بنابراین، برای این طیف سنی نمی توان دستوری عمل کرد و هر امری در قالب اجبار و فشار باشد پروژه ای از پیش شکست خورده است.

این نویسنده حوزه مد و لباس افزود: به نظر بنده، خود این فکر غلط است که در تلاش است برای سبک پوشش انسان‌ها تعریف و قالب مشخص کند. انسان امروز چارچوب را نمی‌پذیرد و بسیار مایل است در همه امور خود، اِعمال نظر کرده و خلاقیت به خرج دهد و چیزی که خارج از سلیقه و ذائقه اش باشد را شدیداً پس می زند.

افشار گفت: به نظر بنده، نیازی به صرف هزینه برای جلسه های طراحی و تولید لباس و جشنواره های به این شکل نیست. هم بدلیل اشتباه بودن هدف، هم کج سلیقه گی متولیان این امر. چون لباس های موردنظر آن ها با سلیقه امثال ما که برای نسل های گذشته هستیم هم مطابقت ندارد چه رسد به این که نسل امروز بخواهند از این نوع لباس ها استقبال کنند. زیرا این نسل به سبک خود لباس می پوشند و زندگی می کنند و توجهی به اطراف خود ندارند.

این مدرس طراحی لباس تصریح کرد: بنده از سال ۶۹ در فضای هنری مد و پوشاک هستم و سالهاست مشغول تدریس هستم. به شخصه در این سال ها، کمترین تاثیرگذاری و حرکت مثبتی از انجمن ها و تشکل های مدعی کمک به بخش مد و لباس کشور دیده ام. مدیریت و سازماندهی و همفکری با متخصصان این حوزه بسیار کم و اغلب نمایشی بوده است.

او تأکید کرد: شاید در یکی دو سال اول، بنیاد ملی مد و لباس اقدام های مثبتی داشت و به معرفی طراحان لباس پرداخت و آن ها با یکدیگر و کارهای هم  آشنا شدند، ولی به نظرم، با گسترش شبکه های اطلاع رسانی و مجله های مد و گسترده تر شدن جهان و ارتباط افراد با یکدیگر، لزومی به وجود این بنیاد ملی مد و لباس هم نیست چراکه فقط در حد یک مسابقه مانده و پیشرفتی نداشته است.

او گفت: تمام فضای جشنواره و مسابقه های مد و لباس داخلی اغلب، سلیقه یک قشر خاص را پوشش می دهند نه عموم جامعه را. این در حالی است که کشورهای مسلمان دنیا با سلیقه خود، در حال نزدیک شدن به مد و فشن دنیا هستند. این موضوع در کجای مد و لباس محقر و کوچک کشور ما قرار دارد؟

افشار ادامه داد: متأسفانه، حتی اغلب مسئولان، هنوز از قواعد بین المللی پوشش اطلاعی نداشته و آن طور که باید، با لباس استاندارد، در جوامع بین المللی حضور ندارند، این افراد قرار است برای نسل جوان که آزادانه فکر می کنند تصمیم بگیرند و چارچوب پوشاک تعیین کنند؟

این مدرس طراحی و لباس تصریح کرد: سال ۹۴ کتابی درمورد پوشش و استایل بانوان نوشتم و سپس، با بنیاد ملی مد و لباس، جلسه حضوری داشتم و به آن ها گفتم که از تازه های نشر این حوزه حمایت کرده و آن ها را معرفی کنید، ولی این اتفاق هیچ وقت نیفتاد. این در حالی است که باید روی کتاب های این حوزه هم کار کرد و همه چیز فقط به برگزاری جشنواره های این چنینی ختم  نشود. زیرا این ها به تنهایی، اصلاً گره ای باز نمی کند.

او بیان کرد: مسئولان حوزه مد و لباس کشور، اولین کاری که می توانند انجام دهند این است که بنیاد یا کارگروه مد و لباس کشور، نمایشگاه و جشنواره ها و کارهای دکوری و نمایشی را جمع آوری کنند و حقوق اساتید این حوزه در دانشگاه‌ها را بدهند. چون خیلی از اساتید خوب رشته های طراحی لباس و چاپ پارچه به دلیل این که حقوق هایشان را دریافت نکرده و یا دیر دریافت کرده اند، از دانشگاه هایی مثل شریعتی، الزهرا و… بیرون آمده اند. این در حالی است که چنین اساتیدی می دانند چگونه روند کلاس را پیش ببرند و نکات خوبی را به دانشجویان این حوزه یاد دهند تا این زنجیره ادامه پیدا کند و آن ها را از غار کهنه و تاریک تفکرات قدیمی درآورده و به جهان متصل کنند.

افشار همچنین گفت: با توجه به این که دنیا به سمت پیشرفت و تغییر سلیقه و ذائقه پیش رفته است، کشور ما هم مستثنی نیست. بنابراین، باید بدنبال لباس های به روز باشد تا سلیقه طیف های مختلف، پوشش داده شود و در این میان، سیاست گذاران نباید به فکر القاء چارچوب و سبک و سلیقه خاص خود در مسئله شخصی پوشش افراد باشند چراکه این موضوع، از لحاظ ریشه ای غلط است و دلیلش این است که مردم جامعه به ویژه نسل فعلی، نمی توانند سیاست ها و برنامه هایی که برای سلیقه و منافع آن ها هیچ گونه احترامی قائل نیست را بپذیرند و از طرفی، نبود متخصصان حوزه مد و لباس در امور این چنینی و یا صرفاً نمایشی بودن آن، بسیار آسیب زاست و به نوعی، رفع تکلیف است.

این مدرس طراحی لباس بیان کرد: اهرم فشار در هر زمینه ای به ویژه حوزه مد و لباس، نشان دهنده نداشتن سواد و تخصص کافی در شناخت جامعه، انسان و جهان است و بدون شک، نادرست ترین روش ممکن است چراکه آزموده را آزمودن خطاست.

او افزود: در حوزه مد و لباس کشور، استعدادهایی وجود دارند که شاهد وجود خلاقیت در آثار فاخر آن ها هستیم، اما صرفاً در بخش خصوصی فعالیت می کنند. بنابراین، نباید اجازه داد که متخصصان این حوزه، منزوی شوند و کارها باید به گونه ای پیش بروند که به استانداردهای جهانی مد و فشن نزدیک باشند نه این که فقط به لاین های خاصی مثل چادر و ساق دست و مانتوهایی که کاربردی نیستند پرداخته شود.

افشار همچنین تصریح کرد: در انتها، به موضوع شخصی بودن پوشش، محترم بودن سلیقه ها، به اجبار نکردن و تعریف قالب و چارچوب و به وسعت دید متولیان تأکید می‌کنم. اگر خیلی تأکید دارند کمکی دراین زمینه داشته باشند، ارج و احترام به مدرسین این حوزه و استفاده از راهنمایی و تخصص آن ها و همین طور، مهیاکردن بستر برای ایده های خلاقانه در این حوزه بسیار راهگشاست.

با گفت وگوشونده در اینجا، بیشتر آشنا شوید

(نظرات مطرح شده در گفت وگو، دیدگاه توداک نیست و صرفا برای تضارب آرا، بازتاب داده شده است)

تولید شده در تحریریه toudak.ir