ویژگی‌های یک مدیر در شرکت‌های شبه‌دولتی چیست؟ پاسخ یک مدیر

توداک- وضعیت شرکت های خصوصی در حوزه مدیریت، کاملا مشخص است؛ افزایش سود و حفظ سرمایه. در شرکت های دولتی، اوضاع متفاوت است و البته پیچیده. نمی شود به سادگی، به معیارهای مشخصی رسید. در مورد شرکت های شبه دولتی، این پیچیدگی، بیشتر است.

احمد کریمی اصفهانی دبیر کل جامعه اسلامی اصناف و بازار معتقد است که در شرکت های شبه دولتی، تخصص و تعهد، همزمان برای پیشبرد اهداف آن شرکت، مورد توجه و دارای اهمیت است.

 

جناب کریمی! به عنوان فردی که در دل بازار و اصناف بوده اید و با مدیران زیادی هم مراوده داشته اید، ‌چه معیارهایی را برای انتخاب مدیران شایسته در شرکت های شبه دولتی پیشنهاد می کنید؟

طبیعتا شرکت هایی که به نوعی بیت المال یا بخشی از ثروت مردم و توسط سرمایه گذاری های مردمی اداره می شود، موظف هستند که بهترین مدیران را انتخاب کنند، تا راهبرد و نقشه راه آن شرکت را تامین کنند. اما در بخش خصوصی به نظرم شایسته سالاری موضوعیت ندارد. به دلیل اینکه در این شرکت ها رشدی به لحاظ اقتصادی و سرمایه گذاری صورت بگیرد، مدیران هم به موازات آن سود خود را می برند. بنابراین در شرکت های خصوصی انتخاب مدیران با رشد سرمایه و سود دهی گره خورده است. در واقع متضرر شدن این شرکت ها و هدر رفتن سرمایه به این معناست که از جیب خود صاحبان این شرکت ها می رود، بنابراین مدیرانی را انتخاب می‌کنند که در این انتخاب مسئله سوددهی ارجحیت و اهمیت پیدا می کند. در واقع میزان ریسک پذیری در این شرکت ها بسیار پایین است. اما مدیر دولتی به لحاظ اینکه منتظر است که دولت هزینه ها را پرداخت کند، چه اینکه شرکت سوددهی داشته یا ضرر و زیان دیده، این مدیر حقوق و پاداش خودش را از دولت دریافت می کند. در واقع دغدغه مسائلی چون رشد اقتصادی و سوددهی را ندارد. اما در شرکت های خصولتی مدیر باید پاسخگو باشد. حرف من این است که در شرکت های خصوصی معیار انتخاب مدیران کاملا آزادانه است و بسیاری از معیارهایی که شرکت های دولتی در انتخاب مدیران خود را در نظر می گیرند، برای آنها مسئله نبوده و نخواهد بود.

در شرکت های شبه دولتی معیار انتخاب چگونه است؟ به هر حال بخشی از آن دولتی است و بخشی دیگر خصوصی. در این دوگانگی نوع انتخاب و خاصه مسئله انتخاب کجا پهلو می زند؟

در این شرکت ها حتما باید معیار انتخاب مدیران به گونه ای باشد که حقوقی از مردم و بیت المال ضایع نشود. در انتخاب این مدیران اول باید تخصص لحاظ شود. دوم تعهد کاری داشته باشد و مسئله سوم باید حتما مدیر مومن و معتقدی باشد. یعنی اگر این مدیر، مدیر معتقدی نباشد، دیگر برای او مهم نیست که شرکت مذکور سود کرده یا زیان کرده و در حفظ اموال مردم میزان دقت کافی را داشته یا نه. اساسا معیار انتخاب در مدیران شرکتهای شبه دولتی یا شرکت های خصولتی بسیار سخت است. چون مدیر متعهد و اعتقادی برایش مهم است که بیت المال از چه راهی هزینه می شود تا حقوقی از آنان ضایع نشود. اساسا خود این مدیر باید خودش شایستگی خودش را نزد خودش لحاظ کند. به دلیل اینکه عملکرد این مدیر مستقیم با جامعه و مردم در ارتباط است. اگر عملکرد مثبتی داشته باشد، جامعه و مردم هم از مواهب این عملکرد مثبت برخوردار خواهند شد و عکس آن هم صادق است، هر گونه عملکرد منفی و اتخاذ رویکردهای مخرب، مردم و جامعه را نیز بدبین و بی اعتماد خواهد کرد. دولت نیز باید در اینجا تمام سعی و تلاشش را بر انتخاب مدیرانی کارآمد متمرکز کند.

چگونه می توان در انتخاب این مدیران هم تخصص و هم تعهد رو لحاظ کرد؟

تعهد و تخصص دو بال اصلی و در واقع دو معیار اصلی در انتخاب این مدیران محسوب می شود. اگر مدیری تخصص داشته باشد، اما فاقد تعهد باشد، احتمال خیانت در عملکرد او وجود دارد و اتفاقا عکس این قضیه هم صادق است؛ یعنی مدیری که تخصص داشته باشد هم مصون از خیانت به سازمان یا شرکتی که در آن مدیریت را برعهده دارد، نیست.‌ بنابراین بحث تخصص و تعهد را باید به عنوان دو معیار اصلی در انتخاب مدیران در نظر گرفت. این دو معیار را باید در یک رابطه یک سویه در نظر گرفت. یک مدیر متعهد باید اطمینان مردم را جلب کند. یک مدیر بی تعهد شرکتی در هزینه ها و در بحث سودآوری هیچ انگیزه ای برای کار ندارد.

در انتخاب مدیران شبه دولتی چگونه می توان مسئله تعهد و تخصص را پالایش کرد، به گونه ای که هم تعهد کارگر شود و هم تخصص اثرگذاری خود را نشان دهد؟

در چنین شرایطی کار هیات مدیره بسیار سخت است. هیت مدیره باید به گونه ای در انتخاب مدیری که در راس هرم شرکت قرار قرار می گیرد، دقت کند که نظر اکثریت هیت مدیره را لحاظ کنند. انتخاب مدیر شبه دولتی که بخشی از آن به سمت خصوصی و بخش دیگرش دولتی است، باید این دوگانگی را در مدیریت خود در نظر بگیرد. یعنی به گونه ای عمل کند که هم راضی کننده بخش خصوصی آن باشد و هم آن بخشی که دولتی است را راضی نگهدارد. یعنی این مدیر باید سازوکاری را اتخاذ کند که منافع دو طرف هم تامین شود.

 

با گفت وگوشونده در اینجا، بیشتر آشنا شوید

(نظرات مطرح شده در گفت وگو، دیدگاه توداک نیست و صرفا برای تضارب آرا، بازتاب داده شده است)

تولید شده در تحریریه toudak.ir