ساماندهی پوشاک؛ «باید با برنامه‌های متنوع که مطابق با مدولباس در دنیاست جلو برویم»

با این حال، باید اعتراف کرد که در کشور ما برخلاف قدمت بالایی که پوشاک دارد، اما در وضعیت نامشخص و به هم ریخته ای، قرار گرفته ایم. این به هم ریختگی، هم اقتصاد  و اشتغال را متاثر از خود می کند و هم در عرصه فرهنگ، سبب لنگ زدن پای آن می شود. سیده مرضیه شفاپور دبیر سابق کارگروه مدولباس درباره این موارد، موشکافانه صحبت کرده است.

خانم شفاپور! به عنوان نخستین سوال بفرمایید که کارگروه مدولباس چه نظارتی روی تولید پوشاک دارد؟

کارگروه مد و لباس در سال 1385 شکل گرفت، شکل قانون‌مندی که نمایندگان به آن رای دادند. یکی از وظایف کارگروه نظارت روی طرح‌های طراحان است. طرح‌ها باید در چارچوبی باشد که کارگروه تعریف می‌کند. شرح وظایف کارگروه بیشتر در حوزه مد و لباس است که البته طبق این قانون شش یا هفت دستگاه باید کنار کارگروه قرار بگیرند تا از آن حمایت کنند. کار کارگروه جنبه حمایتی_نظارتی دارد. کارگروه روی کار برندها و طراحان نظارت می‌کند. کارگروه برای حمایت از طراحانی که در این عرصه فعالیت می‌کنند، شرایطی را فراهم می‌کند که بتوانند به کارشان رسمیت ببخشند. برای حمایت از طراحان نمایشگاه‌هایی برگزار می‌شود که بتوانند طرح‌های خود را نمایش دهند. دستگاه‌های دیگری که کنار کارگروه قرار می‌گیرند حکم بازوهای کارگروه را دارند. به عنوان مثال صداوسیما یکی از اعضایی است که در کنار کارگروه قرارگرفته است تا بتواند تولیدات طراحان را تبلیغ کند و در معرض دید مردم بگذارد. آموزش و پرورش یکی از اعضایی است که به کارگروه کمک می‌کند تا لباس‌هایی که منطبق با نیاز دانش‌آموزان را برای آنان تهیه کند و آنان را با آخرین دستاوردها آشنا کند و این حوزه را وارد هنرستان‌ها کند. وزارت صنعت و معدن باید کمک کند تا طرح‌ها به مرحله تولید و فروش برسند.

کارگروه چه سیاست‌هایی برای نظارت بر پوشاک دارد؟

یکی از ارکان اصلی نظارت کارگروه، نظارت بر کار طراح‌ها و مزون‌دارها و برندهاست تا مطابق با قوانین و چارچوب‌ها عمل کنند. کارگروه نقش حمایتی هم دارد و باید از برندها و مزون‌ها حمایت کند تا بتوانند به سمتی حرکت کنند که تولیداتشان منطبق با عرف و شئونات کشور باشد و آنان را به سمت بازارهای داخلی و خارجی هدایت کند.

این سیاست‌ها چگونه اعمال می‌شود؟

کنار کارگروه شش یا هفت دستگاه هست و شرح وظایفشان تقسیم شده است و هر کدام بعدی از کار را به عهده می‌گیرند و بحث نظارت را در همین سیاست‌ها می‌گنجانند. در حال حاضرکارگروه چهار الی پنج کمیسیون دارد که هر کمیسیون یکی از ابعاد نظارت و سیاست‌گذاری را انجام می‌دهد. مثلا کمیسیون آموزش که از استادان این حوزه تشکیل شده است. این استادان درخواست کسانی که موسسات تک‌منظوره در حوزه مد و لباس دارند و می‌خواهند ورکشاپ یا برنامه‌های آموزشی دارند را در کمیسیون آموزش بررسی می‌کنند و اگر مطابق استانداردهای جهانی باشد به آنان مجوز می‌دهند تا کار خود را انجام دهند. مثال دیگر کمیسیون ترویج و تبلیغ است که هدف اصلی‌ش معرفی و حمایت از کار طراحانی است که با موضوعات خاص طراحی می‌کنند. این کمیسیون باید کمک کند تا کار این طراحان شناخته شود. مثلا لباس عاشورایی ما لباسی است که با ماه محرم شروع می‌شود و تمام طراحان با توجه به این ماه و با توجه به اهدافی که برایشان تعیین شده است فعالیت می‌کنند. هر کمیسیون تعریف خود را دارد.

آیا سیاست‌های یادشده توانسته است به دولت کمک کند صنعت پوشاک را به سمت مورد نظر خود ببرد؟

‌به نظر من کار حوزه مد و لباس یک کار جمعی است یعنی این که انتظار از یک نهاد یا یک دستگاه یا وزارتخانه صحیح نیست. کالاهای وارداتی در حوزه مد و لباس اکثراً به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود. مدتی ورود قاچاق به کشور کمترشده بود و همین موضوع زمینه فعالیت بهتربرندها و مزون‌ها را فراهم کرده بود و باعث شد بتوانند خود را در جامعه نشان بدهند. الان مدتی است که باز ورود کالا به صورت قاچاق خیلی پررنگ‌تر شده و این موضوع بحث مد و لباس را در جامعه کمتر نشان می‌دهد. فضای مجازی هم که در دسترس همه قرار گرفته است. با توجه به این موضوعات شاید خوراک مورد نیاز و مطابق با سلیقه جامعه هدف ما باشد کم‌تر دیده می‌شود. الان یکی از کارهایی که ما باید انجام دهیم این است که سیاست‌گذاری لازم را انجام بدهیم و دولت بتواند به این سمت حرکت کند که سلیقه‌ها را مطابق با المان‌های خاص کشورمان و در چارچوب موازینی که ما داریم تعریف کند. در حال حاضر من احساس می‌کنم سلیقه جامعه هدفمان نشان می‌دهد که طراحان، کمی از ایجاد سلیقه دور شده‌اند. آنان کمتر به این سمت حرکت کرده‌اند که برای ایجاد سلیقه‌ در جامعه کار انجام دهند. دلیل این موضوع به گفته طراحان این است که چون این قشر از طرف دولت حمایت نمی‌شود، بیشتر سلیقه بازار هدف را پیاده می‌کند. با عنایت به این‌که دولت می‌تواند نقش به‌سزایی در همه ابعاد هنر در کشور داشته باشد و طراحی لباس هم هنر است دولت می‌تواند تاثیر به‌سزایی در ایجاد یک مدل مورد پسند برای اقشار مختلف جامعه با سلایق مختلف داشته باشد . مردم تمایل دارند لباسی بپوشند که ضمن راحت بودن حس خوشایندی را هم برای شان ایجاد کند .اگر به من باشد تمایل دارم سیاستی را اتخاذ کنم که مردم به‌جای استفاده از لباس‌های خارجی از لباس‌های ایرانی استفاده کنند. کلا طراحان در دنیا نشان دادند که می‌توانند بر روی فرهنگ و اقتصاد جوامع تاثیر مثبت بگذارند.

معتقدید دولت جدیت کافی برای هدایت صنعت پوشاک را ندارد؟

نمی‌توانم بگویم جدیت ندارد همه در حال تلاش برای وقوع اتفاق خوب در عرصه پوشاک کشور هستند ولی با توجه به شرایط اجتماعی خاصی که به وجود آمد مقداری فاصله ایجاد شد که اگر کمتر شود شرایط خیلی بهتر می‌شود.

به نظر شما برای اصلاح وضعیت کنونی چه باید کرد؟

من اگر باشم سعی می‌کنم طراح‌ها و برندها را به حوزه کاری خودم نزدیک‌تر کنم و برایشان برنامه‌‌ریزی‌های خاصی داشته باشم که کمی دلگرم‌تر شوند و احساس کنند که ما آنان را وارد کار کرده‌ایم و از توانایی‌ها و نظراتشان به نحو احسن استفاده می‌کنیم. به عنوان مثال چند وقت پیش مشاور و برنامه‌ریز برنامه‌‌ای بودم که در آن یکی از استادان خوب خارج از کشور را آوردیم و در یک جمع صدنفره آموزش‌هایی داد که باعث رونق و نشاط در طراحان شد. من الان در این سمت نیستم و نمی‌توانم بگویم که دوستان باید چه کار کنند چون هر کسی مطابق با برنامه خودش پیش می‌رود. زمانی که من دبیر کارگروه بودم اوج کرونا بود و سالی بود که همه‌چیز تعطیل شده بود. ولی حوزه مد و لباس تعطیلی نداشت حتی در کنار وزارت بهداشت قرار گرفت و ماسک مورد نیاز کشور را تولید کرد. به نظر من ما باید با برنامه‌های متنوع که مطابق با برنامه‌های مدولباس در دنیاست جلو برویم ولی با بهره گرفتن از کارهای خودمان.

ضعف در مواردی که اشاره کردید را دلیل وضعیت کنونی می‌دانید؟

شاید همین‌طور باشد اما در کل نگاه تک‌بعدی به حوزه مدولباس باعث می‌شود رسته‌های مختلف این حوزه را از خودمان دور کنیم نگاه من به حوزه مد و لباس یک نگاه همه‌جانبه است. اعتقاد دارم که حوزه مد و لباس یعنی یک حوزه فراگیر و بزرگ. یعنی این حوزه می‌تواند حجاب، ملزومات حجاب، کیف، کفش و اکسسوری‌ها را دربربگیرد. مد و لباس حوزه بزرگی است اگر ما بتوانیم این حوزه را کنار هم بچینیم و از ظرفیت‌هایش استفاده کنیم خیلی بهتر می‌توانیم جلو برویم.

با گفت وگوشونده در اینجا، بیشتر آشنا شوید

(نظرات مطرح شده در گفت وگو، دیدگاه توداک نیست و صرفا برای تضارب آرا، بازتاب داده شده است)

تولید شده در تحریریه toudak.ir