معضلات ورزش کشور؛ «فرق پاداش و قرارداد بین آقایان و بانوان خیلی زیاد است»

نوزدهمین دوره مسابقات هندبال قهرمانی زنان آسیا و انتخابی قهرمانی جهان ۲۰۲۳ از ۳ تا ۱۳ آذر به میزبانی اینچئون کره جنوبی برگزار شد. رقابتهایی که در آن پنج سهمیه قهرمانی جهان توزیع شد و تیم هندبال سنگ آهن بافق که آذر ماه سال به نمایندگی از تیم ملی زنان ایران در رقابت‌های قهرمانی آسیا شرکت کرد با ایستادن بر رده چهارم آسیا موفق به کسب سهمیه ارزشمند رقابت‌های قهرمانی جهان شد.

فاطمه مریخ‌ بانوی ملی پوش هندبال ایران در نخستین دیدار این رقابتها به عنوان بازیکن برتر میدان انتخاب شد. بازیکنی که از او به عنوان نابغه هندبال ایران نام برده می شود.

خانم مریخ! به عنوان ملی پوشی که تنها یکسال است به تیم ملی راه یافته اما در این مدت کوتاه توانسته چنان خوش بدرخشد که او را نابغه هندبال ایران بخوانند از مشکلات ورزش بگویید.

مشکلات ورزش فقط همین است که به بانوان بها داده نمی شود و تبعیض بسیار بسیار زیادی هم بین بانوان و آقایان در عقد قراردادها قائل می شوند. تنها مشکل ما هیمن است.

دل پری دارید. مصداقی اندکی بیشتر در خصوص این تبعیض توضیح می دهید؟

من شخصا در طول این مدت تبعیض رفتاری شاهد نبودم اما در خصوص عقد قراردادها تبعیض فاحشی بین قراردادهای آقایان و بانوان وجود دارد. برای نمونه در لیگ امسال قرارداد اکثر آقایان میلیاردی بود اما نهایت قرارداد بانوان هندبال 300 میلیون تومان بود که در مقایسه با آقایان تفاوت قابل توجهی است.

این رقم پایین جوابگوی زندگی یک ورزشکار حرفه ای نیست. هست؟

 نه آنهم در این شرایط اقتصادی که قیمت یک کتانی با یورو هی بالا و پایین می شود. یک کتانی که من مرداد ماه سال 1401 گرفتم 5 میلیون و هشتصد هزار تومان الان اسفندماه 1401 شده 7 میلیون و 500 هزار تومان. یعنی هنوز یکسال تمام نشده و در طول تنها چند ماه این همه تغییر باعث می شود یک ورزشکار حرفه ای نتواند از عهده هزینه هایش بربیاید.

شما از سنین پایین وارد ورزش شدید و از سن نوجوانی به رده ملی رسیدید. یعنی با توجه به اینکه از سنین پایه استعدادی که داشتید کشف شد فرصت خوبی برای حضور در رده های ملی دارید. استعدادیابی در رده های سنی پایین بی شک تاثیرگذاری بیشتری داد تا ورزشکاری که در سنین بالا استعدادش کشف شده است. چون خودتان به این شکل وارد ورزش شدید از تاثیرات استعداد یابی در رده های پایین در ورزش می گویید؟

تاثیر استعدادیابی از سنین پایه برای خود ورزشکار هم خیلی زیاد است و او فرصت زیادی دارد تا توانایی های خود را پرورش داده و به موفقیت دست یابد. اما مهم ترین تاثیر در ورزش کشور ایجاد می شود. ورزشکاری که از سنین پایه کشف و شکوفا می شود و توانایی هایش اصولی پرورش داده می شود می تواند با کسب تجربه در رده های نونهالان نوجوانان و جوانان پخته تر به رده بزرگسالان راه یابد تا ورزشکاری که استعدادش در بزرگسالی کشف می شود. اما موفقیت به دلیل دیدگاه و نگاه آن مربیانی است که این ورزشکاران را در سنین پایین کشف کرده و پرورش می دهند.

یعنی در واقع ورزش موفقیت این ورزشکاران را مدیون مربیان استعداد یاب رده های پایه است؟

بله. این مربیان سهم بسزایی در موفقیت ورزشکار و ورزش کشور دارند. مربیانی که در شهرستانها استعداد افراد را در سنین بسیار پایین کشف می کنند و به آن پر و بال می دهند و آنها را مهیای حضور در تیم ملی می کنند. خود شخص من به همین شکل به تیم ملی راه یافتم. سالی که من در بهبهان داشتم هندبال کار می کردم در رده دبستان بودم و خیلی برایم مهم نبود و فقط بازی می کردم و بعد از مدتی هم هندبال را کنار گذاشتم. اما بعد از آن مربی به نام خانم یوسفی آمد که مسیر زندگی من را تغییر داد. چرا که اگر خانم یوسفی نمی آمد من را از خانه به سالن ببرد و تمرین بدهد هرگز کسی به اسم فاطمه مریخ شناخته نمی شد. این مربی بود که من را پر و بال داد لیگ دو و لیگ یک برد اما متاسفانه سالی که سهمیه لیگ برتر گرفتیم هیئت ما با این مربی به مشکل خود و او را کنار گذاشتند و از هندبال کنار کشید. با این وجود من را به هندبال شهرکرد معرفی کرد تا من بتوانم در مسابقات جوانان شرکت کنم. رقابتهایی که مدیرفنی تیم ملی برای استعدادیابی به تماشای آن نشستند و من به لطف مربی خودم که شرایط حضور من را در آن مسابقات فراهم کرده بود توسط استعدادیاب تیم ملی انتخاب شدم و راهی اردوی تیم ملی نوجوانان شدم.

این مربی که گفتید همان بحث استعداد یاب است در ورزش. یعنی یکی از اتفاقات خوب و اصولی که می تواند در ورزش ما رخ دهد این است که به استعداد یابی یا مربیان استعداد یاب بها داده شود. فکر می کنید در ورزش ما انطور که باید به استعداد یابی خصوصا در رده های پایه توجهی می شود

بله من این را شخصا به چشم دیدم. مربی به نظر من خیلی خیلی تاثیر گذار است. شاید اگر خانم یوسفی نبود من هرگز دیگر بعد از دوران دبستان به هندبال فکر هم نمی کردم. مخصوصا در بهبان که شهری است که اصلا بها داده نمی شود. من خودم شاهد بودم زمانی که لیگ دو و لیگ یک بودیم ما از بچه ها پنجاه هزار تومان صد هزار تومان که خب آن زمان پول زیادی بود از بچه ها جمع می کردیم و روی هم می گذاشتیم که بتوانیم مسابقات لیگ دو یا مسابقات کشوری را شرکت کنیم. اینکه ما توجهی به استعدادیابی داریم یا نه خیلی اطلاعی ندارم اما فکر نمی کنم این کار آنطور که باید و شاید انجام شود. الان من از نوجوانان به جوانان آمده ام. رده سنی هستیم که در نوجوانان ساخته شدیم. اما رده سنی نوجوانان که یک ماه بعد از ما قرار است اعزام شود الان دارند شمال و جنوب اش می کنند. در حالی که اگر به یکسری مربی ها در شهرستان هابها داده شود برای استعدادیابی خیلی راحت تر می توانند بازیکن سازی کرده و به تیم ملی کمک کنند اما خب متاسفانه به بانوان خیلی بها داده نمی شود. نمی خواهم بگویم اصلا اما از صد در صد دو درصد است. به خصوص به مربیان. به هر حال مربیان هم امکانات می خواهد.

این بی توجهی را شخصا شاهد بودید؟

خب مثلا الان همین شهر بهبهان من واقعا دو سالی که به تیم ملی رفتم از بهبهان هیچ خبری ندارم. من زمانی که در نوجوانان کار می کردم وقتی از مسابقات برمی گشتم سالن نداشتم تمرین کنم. متاسفانه همین است. خدا را شکر که من توانستم به تیم ملی راه پیدا کنم اما واقعیت این است که پیشرفت کردن در شهرستان خیلی سخت است. واقعا سخت است واقعا هستند کسانی که به دلیل همین سختی ها نمی توانند ورزش را ادامه دهند. مخصوصا مسیر رفت و آمد ما الان 15 تا 20 ساعت در راه هستیم تا به تهران برسیم. یا در شاهرود به اردوی تیم ملی برویم اما خب آنهایی که در تهران هستند خیلی راحت تر هستند. هم از لحاظ بحث رفت و آمد هم امکانات و هم مربی. الان شما نگاه کنید اکثر مربیان یا از تهران هستند یا از اصفهان. اما سخت است از شهرستان که بخواهید پیشرفت کنید.

پس یعنی در واقع عدم وجود امکانات کافی و لازم در شهرستانها و عدم توجه به مربیان استعدادیاب به خصوص در رده های پایه نیز جزئی از مشکلات قابل توجه ورزش است. اینطور نیست؟

بله این هم دو مورد از مشکلات ورزش کشور است.

چند سال است که در تیم ملی هستید؟

یکسال در سه رده بودم.

در این یکسال هزینه ها چطور تامین شده است؟ خب هزینه های ورزش قهرمانی با ورزشی که فقط برای تفریح است تافوت های زیادی دارد.می خواهم بدانم به عنوان ورزشکاری که تازه ابتدای راه هستید چه مشکلاتی در این زمینه داشتید؟

بله هزینه های ورزش حرفه ای خیلی زیاد است. الان هزینه های رفت و آمد را خودمان پرداخت می کردیم اما فدراسیون بعد از یک هفته ده روز هزینه ایاب و ذهاب را پرداخت می کرد. در این رابطه کمک فدراسیون خیلی به ما کمک می کرد.

ورزشکارانی که در اردو هستند حقوقی دریافت می کنند؟

نه اصلا. من می گویم هزینه ایام و ذهاب را هم بعد از یک هفته ده روز از فدراسیون دریافت می کردیم شما می گویید حقوق می گیرید. خب معلوم است که حقوقی دریافت نمی کنیم. ما حتی وقتی که مقام و سهمیه هم که گرفتیم از پاداشی که به ما پرداخت شد مالیات هم کسر شد. ما اسنفد 1400 در رده سنی جوانان سهمیه مسابقات جهانی جوانان را گرفتیم و بلافاصله فروردین ماه 1401سهمیه جهانی نوجوانان را گرفتیم. در جوانان مقام دوم را آوردیم اما در نوجوانان مقام اول را کسب کردیم. تیرماه در رقابتهای جهانی جوانان شرکت کردیم و مرداد ماه نیز در مسابقات جهانی نوجوانان شرکت کردیم. بعد که مسابقات تمام شد یک ماه استراحت کردیم و بعد با بافق آذرماه به عنوان نماینده تیم ملی بانوان ایران با کسب رده چهارم موفق به دریافت سهمیه مسابقات جهانی بزرگسالان شدیم.

یعنی در طول یکسال در سه رده حضور داشتید و موفق به کسب سه سهیمه جهانی نوجوانان جوانان و بزرگسالان شدید. در ازای این موفقیت های به دست آمده پاداش یا وعده پاداشی دریافت کردید؟

بله در طول یکسال موفق به کسب سه سهیمه جهانی در رده های مختلف شدیم. برای جوانان و نوجوانان به دلیل آنکه موفق به کسب مقام شده بودیم حواله 10 میلیونی به عنوان پاداش دریافت کردیم که البته یک تومان از آن به عنوان مالیات کسر شد و 9 میلیون تومان دستمان را گرفت

این مبلغ پاسخگوی هزینه هایی که در طول این مدت کرده بودید و از خانواده دور بودید بود؟

متاسفانه نه. من گفتم نسبت به رشته های دیگر واقعا به ما خیلی توجهی نمی شود. فوتبالی ها برای یک برد حواله ماشین می گیرند اما ما نهایتا ده یا پانزده میلیون پاداش می گیریم که مالیات آن هم کسر می شود. برای نمونه مرداد ماه امسال به ما گفتند در صورت راهیابی به جمع  16 تیم پایانی مسابقات جهانی پاداش دریافت می کنید که بعد از 6-7 ماه پرداخت کردند اما با کسر مالیات 13 و نیم میلیون دست ما را گرفت و این در مقایسه با ماشین های چند صد میلیونی که بابت یک برد به فوتبالی ها داده می شود خیلی کم است.

خب این مسئله پایین بودن پاداش ها با توجه به اینکه برخی باید خرج خانواده بدهند یا برخی خانواده هایشان از عهده تامین هزینه های ورزش قهرمانی شان برنمی آیند باعث شده ورزشکاری دلسرد شده و کناره گیری کند؟

خب نه تا به امروز ندیدم کسی کنار بکشد. خب خود من به خانواده ام هم کمک می کنم. اما جنگیدم و ادامه دادم خود من بوده در زمانی که نوجوانان بوم پانصد هزار تومان در کارتم پول داشتم که دویست هزارتومان هزینه بلیط من میشد. یعنی وقتی برمی گشتم خانه پنجاه هزار تومان در کارتم داشتم. اما آنقدر با 300-400 هزار تومان رفتم اردو که وقتی از آلماتی برگشتیم به ما دلار دادند بوده دلارم را فروختم و به خانواده ام کمک کردم. بوده هئت خوزستان به ما پاداش داده و به خانواده ام دادم. خب بوده پدرم بدهکار بوده این بدهی را دادم. پول زیادی نبوده می توانستم به کسی ندهم اما خب درست نبوده وقتی خانواده من را کمک می کنند تشویق و همراهی می کنند این پول اندکی که می گیرم به خانواده ام ندهم.

این مشکلات در روحیه فاطمه مریخ تاثیر نمی گذارد؟

خب سختی کم نیست اما من می جنگم. شاید باورتان نشود اما اردوی تیم ملی نوجوانان که بودم کفش نداشتم. یعنی پول نداشتم که کفش بگیرم و با کفشم در اردوی تیم ملی لیز می خوردم تا اینکه گفتند شخصی پیدا شده که نفری سه چهار تومان به ده نفر کمک می کند که برایتان کفش بگیریم. اما شاید اگر آن شخص پیدا نمی شد من واقعا نمی توانستم بروم آلمانی و نمی توانستم بهترین بازیکن بشوم

یعنی یکی از مشکلات این است که با وجود تمام تلاش و استقامتی که دارید از لحاظ مالی در تیم ملی حمایت نمی شوید؟

بله واقعا همین طور است اما این مشکل فقط به رشته ما برنمیگردد. این مشکل همه رشته های ورزشی و اصلا مشکل کل کشور است. نمی خواهم بحث را سیاسی کنم نه میخواهم مشکل را بگویم. می دانید مشکل چیست؟ مشکل این است که وضع اقتصادی کشور ما خیلی بد است به همین دلیل ما چه یک میلیارد قرارداد ببندیم و چه پنجاه میلیون نمی توانیم چیزی بخریم.

خب در این شرایط حمایت یا عدم حمایت مسئولین چه تاثیری دارد؟ چه در روحیه و انگیزه و چه در خصوص دیگر مشکلات؟

این که خیلی تاثیر دارد. واقعا می گویم وقتی یک مسئول یا یک رئیس فدراسیون می آید وعده پاداش در صورت برد می دهد این خیلی در روحیه و انگیزه ورزشکار تاثیر دارد. به هر حال ما داریم زحمت می کشیم. درست است ما بخاطر کشورمان است که داریم تلاش می کنیم. به خاطر موفقیت و افتخار آفرینی برای وطنمان است که می جنگیم. که پرچم کشورمان را به اهتزاز درآوریم اما خب یک جایی ما هم آدمیم و زندگی ما هم خرج دارد دیگر ما که نمی توانیم هیچ خرجی نکنیم هیچ چیزی نخریم نخوریم. اما اگر همه رشته ها این شرایط را داشتند اینقدر اذیت نمی شدیم اما در ما این است که همه رشته ها یکسان نیستند و بدتر اینکه آقایان و بانوان یکسان نیستند

پس در واقع یکی دیگر از مشکلات ورزش ما تبعیض است. یعنی شما با وجود موفقیت هایی که کسب کردید یک دهم برد یک رشته پاداش و توجه ندارید

بله خب فرق پاداش ها و قرارداد آقایان و بانوان خیلی زیاد است. نمی دانم دیگر چه بگویم هیچ حرفی ندارم بابت این تبعیض ها. واقعا خدایی حق اش نیست که سقف قرارداد ما چون خانم هستیم سیصد میلیون باشد اما قرارداد یک مرد یک میلیارد یا بیشتر باشد. من نمی گویم هم اندازه آنها بگیریم اما حداقل نیمی از قراردادی که به آقایان می دهند به بانوان هم بدهند. امسال آقایان همه قراردادهایشان میلیاردی بود اما سقف قرارداد ما 300 میلیون تومان بود. اما اول و آخر به نگاه بالادستی ها برمی گردد.

این تبعیض در جامعه تاثیری در روی آوردن بانوان به ورزش دارد؟

نه تاثیری ندارد هرکسی بخواهد استعدادش را داشته باشد و تلاش کند به موفقیت می رسد. مثل این می ماند که بگوییم طرف چون کلاسهای قلم چی شرکت کرده در کنکور قبول می شود نه ربطی ندارد خیلی ها در روستاهای دور افتاده و با کمترین امکانات کنکور قبول می شوند آنهم رتبه تک رقمی. سخت است اما با تلاش می توان موفق شد.

اگر فکر می کنید چیزی هست بگویید.

نه فکر می کنم همه چیز را گفتم. مشکلات زیاد است. تبعیض ها، عدم توجه و کمبود امکانات اما هیچ چیز به اندازه مشکلات اقتصادی نیست. والله من یک میلیارد نمی خواهم با همان صد میلیون هم سر می کنم و کتانی ام را می گیرم اما نه وقتی طی دوماه چند میلیون روی پول یک کتانی می رود. اینطوری تا بخواهیم پولمان را برای خرید یک کتانی جمع کنیم وقتی پول قراردادمان را بگیریم پول کتانی شده اندازه پول قراردادمان و این یک مشکل است. مشکل که یکی دو تا نیست.

با گفت وگوشونده در اینجا، بیشتر آشنا شوید

(نظرات مطرح شده در گفت وگو، دیدگاه توداک نیست و صرفا برای تضارب آرا، بازتاب داده شده است)

تولید شده در تحریریه toudak.ir