معضل مشروبات الکلی؛ «کدام دستگاه در این زمینه پاسخگو است؟»
کوروش محمدی رئیس انجمن آسیب شناسی ایران نیز به این موضوع تکیه دارد و معتقد است عمده عملکرد نهادهایی که در مورد جلوگیری از مصرف مشروبات الکلی فعالیت می کنند، به جای پاسخگویی مبتنی بر کار اصولی، دچار عمل هیجانی هستند.
چرا حاکمیت در برخورد با رشد روزافزون مشروبات الکلی موفق عمل نکرده است؟
مسئله کاملا روشن است؛ ما برنامه پیش گیرانه مشخصی در کنترل مصرف مشروبات الکلی و حالا دیگر مواد مخدر در کشور نداریم. آن چیزی که ما تحت عنوان برنامه ای مقابله ای داریم، مجموعه ای از رفتارهای مداخله ای و مقابله ای است که عمدتا ریشه در هیجان کارکردی ما دارد و تا الان هم موثر واقع نشده است. به دلیل اینکه ما وارد آن اصول اولیه پیشگیری نشدیم. عمده فعالیت های ما در این زمینه کارکرد مداخله گرایانه دارد. عمده فعالیت ما یا بهتر بگویم عمده مدل برخورد ما یک مدل غیر مشارکتی است. یعنی ما در حوزه پیشگیری آن مدلی که در واقع قابل انتظار است، باید آینده نگری داشته باشیم و برای آینده یک برنامه قابل کنترل و پیشگیرانه داشته باشیم و به تناسب آن برنامه ای مدون را پیش بینی کنیم. برنامه ریزی ما هم باید مبتنی بر مسئله باشد؛ یعنی یک برنامه مسئله محور داشته باشیم. در واقع برنامه ای که طراحی می کنیم، مستلزم برنامه یا مسئله شناسی باشد. ما منتظر می مانیم که جامعه در این زمینه آسیب های جدی خود را وارد کند، بعد حالا ورود می کنیم. زمانی که این آسیب ها شکل جدی تری پیدا می کند و حتی به سنین پایین جامعه و حتی به مدارس و در بین دانش آموزان گسترش پیدا می کند، آن وقت می آییم و در مقام برنامه ریز وارد می شویم. تازه در این زمان هم برنامه هایی تدوین می کنیم که باز هم موثر واقع نمی شود و فقط یک سری اعتبارات یا بودجه اختصاص یافته برای مقابله با این ناهنجاری را از دست می دهیم و می بینیم که تا الان هم نتیجه ای حاصل نشده است.
به نظر شما نهاد متولی امر یا برخورد کننده در راستای کنترل مصرف مشروبات الکلی چگونه عملکردی داشته اند؟
اتفاقا ما نهاد متولی امر در این راستا که به صورت مدون و برنامه ریزی شده وارد مرحله عملیاتی شود را نداریم. شما دستگاه های متعددی را می بینید که در زمینه برخورد با مواد مخدر و مشروبات الکلی فعالیت می کنند، اما به واقع هیچکدام پاسخگو نیستند. به دلیل اینکه کارها به صورت هیجانی پیش می رود و تنها در این زمینه به نوعی رفع تکلیف می کنند. شما اگر در این زمینه بخواهید نهاد یا دستگاهی را به چالش بکشید، می بینید که هیچ نهادی در مقام پاسخگویی نیست. کدام دستگاه در این زمینه پاسخگو است؟ دستگاه های زیادی در این زمینه فعالیت دارند، اما ما می بینیم که برنامه ریزی مدونی وجود ندارد. در نهایت دستگاه ها چون به صورت رفع تکلیف انجام وطیفه می کنند، تنها روی طرح کلی مانور می دهند یا شعار می دهند. در این زمینه کلی هم اعتبار هزینه می شود. شما در بحث مواد مخدر یا مصرف مشروبات الکلی حتی یک تذکر هم از نمایندگان مجلس به دستگاه های متولی امر نشنیده اید. وقتی دستگاه های غیرپاسخگو در این زمینه داریم، در نهایت همه انتقادها را تنها به سمت نیروی انتظامی می برند. مگر به تنهایی نیروی انتظامی توان برخورد یا اساسا مقابله با این امر خطیر اجتماعی را دارد؟ قطعا این‌گونه نیست. و همچنین دستگاه قضایی. این دو نهاد به تنهایی که توان مقابله با این هنجارها را ندارند. در واقع کارکردهای پیشگیرانه و سازنده جای خود را به رفتارهای سلبی و غیرکارشناسانه داده است. در اینجا ما حتی به نیروی انتظامی ظلم هم می کنیم، به دلیل اینکه نهادهای دیگر رفع تکلیف می کنند و عملکرد مثبتی از خود نشان نمی دهند. شما می بینید که آموزش و پرورش رسما در زمینه آموزش و هشدار دهی در حوزه هنجارهای اجتماعی تعطیل است. هیچ گونه آموزشی در این زمینه به فرزندان ما داده نشده است. ما بار تمامی هزینه ها و زحمت ها را بر دوش نیروی انتظامی گذاشته ایم، در حالی که نهادهای متولی که باید در امر آموزش دهی ورود کنند، کار خود را انجام نمی دهند و اساسا این رسالت را از دوش خود برداشته اند. وظیفه نیروهای تنها مقابله با جرایم مشهود است و تنها در مقام دفاع از حریم و امنیت شهروندان است. وظیفه نیروی انتظامی پیشگیری نیست، پیشگیری کار آن دستگاه فرهنگی است که در خواب زمستانی فرو رفته است.
بنابراین ما در این زمینه هم خلأ قانون داریم و هم اینکه نهادهای متولی امر که وظیفه آموزش دهی و فرهنگ سازی دارند، کم کاری می کنند؟
بله بی تکلیفی های زیادی در این زمینه وجود دارد. زمانی که نگرش نافذی در این زمینه وجود نداشته باشد، قطعا قانونی هم نخواهیم داشت. به دلیل اینکه نگرش فراگیر است. این نگرش چه در بین متولیان مسئول و چه متولیان غیر مسئول وجود دارد. ناگفته نماند که مسئولیت پذیری اجتماعی هم در امر آسیب ها بسیار پایین است. وقتی چنین نگرشی در جامعه وجود دارد، این مسئله مانع ساماندهی در امر برخورد با این آسیب ها می شود. ما نهادهای متولی زیادی داریم، اما چون نهادهای موازی در کنار آنها وجود دارد، در نتیجه هیچ کدام پاسخگو نیستند.
ما باید نهادهای متولی رو مسلح کنیم به امر فرهنگ سازی و آموزش دهی. تجارب گذشته پیش روی ماست، ما باید از این تجارب درس بگیریم و منظومه کژکارکرد را تکرار نکنیم.
با گفت وگوشونده در اینجا، بیشتر آشنا شوید
(نظرات مطرح شده در گفت وگو، دیدگاه توداک نیست و صرفا برای تضارب آرا، بازتاب داده شده است)
تولید شده در تحریریه toudak.ir
ارسال دیدگاه
مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : 0