نگاه جامعه شناس به مساله این روزها؛ «حجاب امری شرعی است اما لزوماً رعایتش واجب شرعی نیست»

برای همین است که همچنان می بینیم که هر روز در جامعه موضوعی درباره این مساله مطرح می شود و سیلی از اظهارنظرات و حواشی، به وجود می آورد. یعقوب موسوی جامعه شناس هم نظرات خودش را در این باره بیان کرده است.

آقای دکتر موسوی! برخورد نظام با کشف حجاب چه باید باشد؟

در این سوال فرض اثبات شده گرفته شده است یعنی فرض بر این است که حجاب باید باشد و با آنهایی که رعایت نمی کنند برخورد شود و من با این فرض موافق نیستم. معتقدم که حجاب امری شرعی است اما لزوما رعایتش واجب شرعی نیست و این واجب اختیاری مانند بسیاری از موارد است. مثلا حج به گردن افراد واجب تلقی می شود اما فرد ممکن است نرود و لزوما مرتکب معصیت نمی شود.

در صورت اتخاذ سیاست قهری رفتار بعدی قشر کشف حجاب کننده چه خواهد بود؟

آنچه در چند ماه گذشته بر جامعه آشکار شده، معلول برخورد قهری سیستم با پدیده حجاب در چند سال گذشته بوده است. بعد از انقلاب به صورت تناوبی با این پدیده به ویژه در زمان هایی از سال روبرو بوده ایم. برخورد قهری در حقیقت نوعی از وهن و بدسلیقگی و بدنگری نسبت به پوشش را تولید کرده است. برخورد غیرقهری به معنای آزادی کامل هم شاید به دلیل این که در یک جامعه دینی هستیم پذیرفته نیست و نیاز به یک سیاست گذاری فرهنگی متعادل و متناسب دارد.

اگر هزینه هایی که برای برخورد اجباری با موضوع حجاب می شود در مبحث فرهنگی در معنای درست صورت گیرد بازخورد بسیار بهتری خواهد داشت. اگر پولی که برای ایجاد نهادهایی مانند گشت ارشاد هزینه و سرمایه گذاری می شود در مراکزی دیگر یعنی در نظام تعلیم و تربیت و آموزش عالی  و به صورت غیرمستقیم در قالب فیلم و تئاتر و نمایش صورت گیرد با نمودهایی چون پوشش ملی و مقابله به عریان زدگی و عریان گرایی (نمایش بدن) صورت گیرد آن هم به صورت دقیق که کار هرکسی نیست و نیاز به نخبه هایی دارد که نبض فرهنگی جامعه را داشته باشند نتیجه بهتری حاصل شود.

برخورد قهری و فیزیکی و جمع آوری و تشکیل کمیته ها و ستادها و یگان ها برای جمع کردن دختران و خانم هایی که حجابشان را به خوبی رعایت نمی کنند و جلوگیری از حضورشان در برخی از مکان ها نوعی واکنش منفی را موجب می شود که تولید واکنش های منفی یک مقابله چالشی با اصل قضیه حجاب را رقم می زند و از امر حجاب به امور دیگر اعتقادی و باورهای مذهبی سرایت می کند.

در صورت اتخاذ سیاست تسامحی رفتار بعدی قشر کشف حجاب کننده چه خواهد بود؟

با برخورد قهری موافق نیستم. خیلی ها با این برخورد موافق نیستند  چرا که می دانند که برخورد قهری بازتولید کنش های ناسازگار اجتماعی بیشتری را رقم می زند و موجب هنجار شکنی مذهبی و فرهنگی بیشتری می شود. البته همانطور که در مقدمه ذکر کردم در خصوص سوال اول باید با کسانی مشورت شود که برخورد با بی حجابی را موجه می دانند. من این برخورد را درست نمی دانم چرا که معتقدم باید یک تجدیدنظر در قانون مربوط به حجاب در جامعه صورت گیرد.

برایندی از شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی لازم است تا نهادهایی چون سازمان تبلیغات اسلامی روش های دیگری را نسبت به کشف حجاب طراحی کنند. حدود 50 کشور در جهان داریم که بخش زیادی از جمعیتشان مسلمان است اما اینها این گونه رفتار نمی کنند و هیچ جایی با حجاب این گونه رفتار نمی شود. مگر در مکان های خاصی که مقدس هستند و در آنجا رعایت حجاب اجباری است وگرنه درفضاهای عمومی به صورت امر فیزیکی برخورد نمی شود و ممکن است توصیه و حرفی زده شود اما نهادی متولی برخورد پوشش زنان نیست.

نیاز داریم که نسبت به این موضوع تجدیدنظر شود. باید توجه کنیم که برخورد نادرست با پدیده حجاب سبب ساز این شده است که بنیادهای دینی دیگر دچار ابهام و وهم در بین جوانان شوند.

با گفت وگوشونده در اینجا، بیشتر آشنا شوید

(نظرات مطرح شده در گفت وگو، دیدگاه توداک نیست و صرفا برای تضارب آرا، بازتاب داده شده است)

تولید شده در تحریریه toudak.ir