رشد روزافزون مصرف مشروبات الکلی؛ «بیشترین آسیبی که ما از این ناحیه دیده‌ایم بحث فرهنگی است»
با توجه به مذموم بودن مصرف مشروبات الکلی در جامعه مسلمان ایرانی، سوالات زیادی درباره چرایی این اتفاق در ذهن متبادر می شود و یکی از حوزه های متهم، بخش فرهنگ و فرهنگ سازی است. محمدرضا قدیرزاده مشاور رئیس نظام پزشکی قانونی کشور نیز چنین نظری دارد.
آقای دکتر قدیرزاده! چرا نظام در بحث مقابله با رشد روزافزون مشروبات الکلی موفق عمل نکرده است؟
ببینید در بحث مصرف مشروبات الکلی چندین عامل وجود دارد و یک عامل دخیل نیست. اما بیشترین آسیبی که ما از این ناحیه دیده ایم، بحث فرهنگی است. این خلأ بعد فرهنگی و در کنار آن امر آموزش سبب شده که ما با طیف گسترده‌ای از آحاد جامعه رو به رو شویم که الکل مصرف می کنند. در این زمینه ما الان اطلاع رسانی درست و همچنین ضررهایی که متوجه سلامت افراد می کند را به نحو کافی انجام نداده ایم. اکثر مشروبخواران تنها به این مسئله فکر می کنند که منع شرعی دارد. اتفاقا دستگاه های متولی امر هم تنها از این ناحیه ورود کرده اند. به همین دلیل است که ما در زمینه برخورد و همچنین فرهنگ سازی و ضررهایی که متاثر از مصرف بی رویه مشروبات الکلی متوجه افراد می شود، کاری را به صورت برنامه ریزی شده انجام نداده ایم. نکته جالب توجه اینجاست که ما حتی در این زمینه هم نتوانسته ایم موفق عمل کنیم؛ یعنی ما در میان خانواده هایی که صبغه مذهبی هم دارند، شاهد مصرف مشروبات الکلی هستیم. در حالی که اگر ما می توانستیم برنامه ای مدون با تکیه بر این ضرورت که در بحث مشروبات الکلی تنها منع شرعی نیست و ضرر و زیان آن به انحا مختلف متوجه افراد جامعه است، می توانستیم، نتیجه بهتر و عملکرد مفیدتری را شاهد باشیم.
چرا تا این اندازه بر روی فرهنگ سازی و امر آموزشی دهی و اطلاع رسانی از خطرات مصرف مشروبات الکلی تاکید می شود؟ آیا دستگاه های متولی امر در این زمینه کم کاری کرده اند یا اساسا ورود نداشته اند؟
بله دقیقا. شبکه های ماهواره ای یا افراد سودجو دائم این تبلیغ را می کنند که چنانکه مصرف کنندگان به مشروبات با درصد پایین الکل یا بدون اتانول روی آورند، مشکلی برای آنها ایجاد نخواهد کرد. در حالی که این تبلیغات منفی تنها برای سودآوری است. این در حالی است که مصرف مشروبات الکلی با هر درصدی برای افراد مصرف کننده خطر دارد و زمینه ساز بیماری ها و ضررهای جانی است. در سال های اخیر ما شاهد بوده ایم که همین افراد سودجو با تبلیغاتی که تنها جنبه فریب خریداران و مصرف کنندگان را داشته، بستر مرگ و میرهای ناشی از سو مصرف مشروبات الکلی را فراهم کرده اند. چند سال پیش در هرمزگان حادثه ناگواری پیش آمد و چندین نفر متاسفانه یا کارشان به بیمارستان کشیده شد و برخی از آنها هم نتوانستند جان سالم به در ببرند. این مسائل و ناهنجاری ها نشان می دهد که اتفاقا تبلیغات افراد سودجو در زمینه فروش مشروبات الکلی از متولیان فرهنگی ما و دستگاه هایی که رسالتشان مبارزه و برخورد با این قبیل جرائم سازمان یافته است، بیشتر و اثرگذارتر هستند.
در واقع دستگاه های متولی امر در کشور ما عملکرد ضعیفی داشته اند، درست است؟
ببینید در این زمینه با توجه به رشد تصاعدی مصرف کنندگان و اساسا میزان رشد مصرف مشروبات الکلی در واقع گواه و صدقی بر این مدعای ماست. نهادهای قضایی و انتظامی بیشتر برخورد سلبی با این مسئله دارند. در واقع رویه و روش کار اینگونه است که هر جا مصرف کننده یا فروشنده ای را دیدند برخورد کنند یا آنها را دستگیر کنند و به دستگاه قضایی معرفی کنند. این شیوه برخورد به هیچ عنوان نتیجه بخش نیست. اگر چنین روشی جوابگو بود که باید در طول سالیان متمادی ما نتایج مثبت و اثربخش آن را می دیدیم. این در حالی است که ما با عکس این قضیه مواجه بوده ایم. یعنی به هر میزان که برخوردهای سلبی و قهری فزونی گرفته، مهار آن نیز بی اثر بوده است. ما در زمینه فرهنگ سازی بسیار ضعیف عمل کرده ایم، رسانه های ما علی الخصوص صدا و سیما و برنامه هایی که در این راستا تدوین شده، بیشتر بر محور منع شرعی آن مانور داده اند. ما باید با پخش و تدوین برنامه هایی با سازوکار روان شناختی و پزشکی به مضرات و آسیب های جبران ناپذیر مصرف مشروبات الکلی به خانواده ها و جوانان آموزش داده و اطلاع رسانی کارشناسانه و اثربخش داشته باشیم. بار سنگین آگاهی رسانی در این زمینه را تنها نمی توان بر دوش دستگاه های انتظامی و قضایی گذاشته شود. ما نهادهایی داریم که در قبال آگاهی رسانی و امر آموزش دهی میزان زیادی بودجه و اعتبار به صورت سالیانه دریافت می کنند، بدون اینکه عملکرد مثبتی در این راستا داشته باشند. این نهادها وظیفه دارند که جامعه و خانوادها را که آسیب جدی از این ناحیه دیده اند را آگاه کنند. نهادهای دولتی که در این راستا متولی امر هستند، حداقل در قبال بودجه و اعتباری که به نهادهای متولی می دهند، مسئول باشند و نتیجه و عملکرد آنها را دائم دنبال کنند. باید نهادهای متولی را پاسخگو کنند که در قبال دریافت این میزان از اعتبار و بودجه، چه عملکرد مثبتی از خود داشته اند.
تجربیاتی که به عنوان مشاور سازمان نظام پزشکی قانونی کشور داشته اید را برای ما بازگو کنید؟
ببینید کمیته ای به عنوان کمیته پیشگیری و کنترل مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر در وزارت کشور است. این کمیته تعامل اثربخشی را با نهادهایی که وظیفه پیشگیری و کنترل جرائم مذکور دارند، نداشته است.
این کمیته باید براساس دستورالعمل ها و تفاهم نامه رصد و کنترل آسیب مصرف الکل در قالب کنترل و پیشگیری در مناطق حاد و بحرانی کشور از طریق تهیه و توزیع پمفلت (نوعی رسانه آموزشی) و ویدئوهای آموزشی برای عموم مردم به ویژه جوانان در معرض آسیب انجام می شود، رسالت نتیجه گیری یا اثربخشی آن را نیز دنبال کند.
مصرف مشروبات الکلی چه جرائم یا زیان هایی را متوجه جامعه کرده است؟
مصرف مواد الکلی یک معضل اجتماعی است و همواره آسیب های اجتماعی دیگر را نیز به دنبال دارد که برخوردهای قانونی با آن را باید کاملا به صورت برنامه ای و مدون دنبال کرد.
مصرف مواد الکی جزء آسیب های اجتماعی پنهان طبقه بندی می شود و جرائمی چون کودک آزاری، سوانح جاده‌ای، قتل، بزهکاری، ضرب و شتم، طلاق و مشکلات خانوادگی تنها بخشی از تاثیرات این ماده مخرب است که روی جسم و روان افراد تاثیر منفی به جا می گذارد.
با گفت وگوشونده در اینجا، بیشتر آشنا شوید
(نظرات مطرح شده در گفت وگو، دیدگاه توداک نیست و صرفا برای تضارب آرا، بازتاب داده شده است)
تولید شده در تحریریه toudak.ir
ارسال دیدگاه
مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : 0