رئیس بنیاد گندمکاران: اصلاح پرداخت یارانه گندم باید سال‌ها قبل اتفاق می افتاد

در حالیکه مسئولین دولت و مجلس از بهبود شاخص‌های اقتصادی سخن به میان می‌آورند اما مردم از گرانی و افزایش قیمت اجناس صحبت می‌کنند. با اینکه تورم از مهر 1400 روند نزولی به خودش گرفته است، علت افزایش قیمت محصولات که مردم را ناراضی ساخته است چیست؟ پیش از آنکه به بیان دلایل افزایش قیمت و گرانی‌ها بپردازیم، به تفاوت تورم و گرانی نگاهی بیندازیم که: تورم به افزایش سطح قیمت‌ها در اقتصاد اشاره دارد در حالی که گرانی بیشتر به قدرت خرید مردم باز می گردد. به بیان دیگر تورم مقایسه سطح قیمت‌های فعلی و گذشته است که نشان از تغییر هزینه‌های زندگی دارد، درحالیکه گرانی از مقایسه سطح قیمت‌ها با سطح درآمد به دست می‌آید. در صورت وجود تورم قیمت‌ها افزایش می‌یابد و اگر کالایی گران باشد یعنی نسبت به درآمد مردم سطح بالایی دارد.  بنابراین تاحدودی تفاوت گرانی با تورم مشخص شد. گرچه دولت در مهار تورم در یک سال گذشته موفق بوده است اما گرانی و افزایش قیمت محصولات بسیار مورد توجه مردم و نخبگان قرار گرفته است. برخی از کالاها مانند گندم، برنج، ماکارانی، مسکن و … گران شده‌اند که توداک در گفت‌و‌گو با صاحبنظران و فعالان اقتصادی عرصه های مختلف،  علل برخی از این گرانی‌ها را بررسی کرده است.

عطاء‌الله هاشمی رئیس هیئت مدیره بنیاد ملی گندمکاران در گفت و گو با توداک گفت: برخلاف آنچه در جامعه تصور می شود،‌ قرار نیست یارانه آرد حذف شود. فقط شکل پرداخت آن تغییر خواهد کرد. در این صورت قیمت نان مصرفی شهروندان به هیچ وجه تغییر نمی کند و مردم نباید نگران باشند.

وی می افزاید: قبلا آرد یارانه ای 960 تومان در اختیار نانواها قرار می گرفت. در طرح جدید آرد به قیمت آزاد کیلویی 12 هزار تومان به آنها تحویل داده می شود. نانوا موظف است نان را به قیمت قبل بدهد. اما چون قیمت تمام شده نان برای او بالاتر درمی‌آید، مابه التفاوت قیمت را دولت به نانوا پرداخت خواهد کرد.

هاشمی در توضیح چرایی تغییر شکل یارانه پرداختی به گندم و آرد بیان می دارد: قبلا وقتی آرد یارانه ای در اختیار نانوا یا صاحبان صنایع قرار می گرفت،‌ چون نظارتی نبود، بسیاری از این واحدها بیش از نیازشان آرد دریافت می کردند و این بین واسطه ها و دلال ها آرد یارانه ای را خریداری کرده و به قیمت بیشتری می فروختند یا حتی با قاچاق یا صادرات معکوس از کشور خارج می کردند که با واقعی شدن قیمت گندم و آرد دیگری سودی برای آنها نخواهد داشت که آرد یا فراورده های آن را قاچاق کنند.   

رئیس هیئت مدیره بنیاد ملی گندمکاران در پاسخ به این سوال که مصرف سالانه گندم چه میزان است و چه میزان آن از طریق تولید داخل و چه میزان از طریق واردات گندم تامین می شود،‌ پاسخ داد:‌ متوسط نیاز سالانه کشور اکنون 12 میلیون تن گندم است که با جلوگیری از هرز گندم و ضایعات نان و مسائلی از این دست می توان با 10 میلیون تن  نیز نیاز کشور را تامین کرد.

وی در ادامه گفت: بستگی به ترسالی یا خشکسالی میزان تولید گندم در داخل کشور تفاوت دارد. در برخی از سال ها میزان تولید داخل تا 10 میلیون تن در سال و حتی بیشتر هم می رسید که می توانست در آن سال باعث استقلال در تولید گندم شود یا لااقل بخش اعظم نیازهای داخل را تامین کند و مابقی نیاز از خارج وارد شود. اما متاسفانه به دلیل وجود گندم یارانه ای و ایجاد بازار واسطه ها،‌ دلال‌ها،‌قاچاق گندم و سرریز شدن نان سفره مردم به سوی رقیب قدرتمندی به نام واحدهای دامی و… هیچ وقت بین تولید داخل و میزان واردات گندم هماهنگی وجود نداشت. مثلا در بعضی از سال‌ها ما 10 میلیون تن گندم تولید می کردیم اما همان سال 6 یا 7 میلیون تن گندم هم وارد می شد.  

وی در بیان این نکته که بیشتر گندم وارداتی از کدام کشورها است، می گوید: اگر فرض بگیریم که در یک سال مجبور به واردات سه میلیون گندم از دیگر کشورها بودیم،‌ حدود یک میلیون تن یا کمی بیشتر از کشورهایی مثل برزیل،‌ آرژانتین و دیگر کشورها بود و مابقی را از روسیه و اوکراین وارد می کردیم. بنابراین جنگ در این دو کشور و عدم تولید یا عدم توانایی صادرات گندم در آنها مثل سال های قبل، مزید بر علت شد تا دولت احساس خطر کند و طرح هدفمندسازی یارانه آرد و گندم را به اجرا بگذارد.

هاشمی تصریح کرد: حذف یارانه گندم به شکل سابق یک امر ضروری بود که باید سال ها قبل اتفاق می افتاد. در برخی از سال ها قیمت واقعی گندم با یارانه ای که برای آن پرداخت می شد تفاوت چندانی نداشت و در صورت حذف یارانه زیاد به چشم نمی آمد. اما اکنون که قیمت آزاد گندم 12 هزار تومان شده و قیمت یارانه ای آرد برای خبازها زیر هزار تومان بود،‌ این اختلاف قیمتی به معضلی تبدیل شده بود که باید هرچه زودتر رفع می شد.

وی تاکید کرد: بار دیگر می گویم که حذف یارانه گندم به شکل سابق و هدفمندکردن آن هیچ تاثیری روی قیمت نان و سفره مردم نمی گذارد. بلکه بیشترین تاثیر آن روی واسطه ها و قاچاقچی ها و برخی از صاحبان صنایع است که یارانه را از جیب دولت و مردم می گرفتند و به سود خودشان استفاده می کردند. همین ها هستند که اکنون به شایعات و التهابات موجود در فضای جامعه دامن می زنند چرا که منافع خودشان در خطر است.

رئیس بنیاد ملی گندمکاران البته این موضوع را تایید کرد که حذف یارانه گندم به شکل سابق باعث گرانی فراوردهایی مثل ماکارونی خواهد شد که به گفته وی این قبیل از محصولات هیچ گاه جایگاهی مثل نان در سفره مردم نداشته اند و گرانی آنها نمی تواند مشکل چندانی در زندگی مردم پدید آورد.